De Nederlandse euthanasiepraktijk wordt steeds radicaler.

Zelfs zonder de wetgeving te veranderen, blijkt er sprake te zijn van een glijdende schaal. Dit komt doordat de interpretatie van de bestaande wetgeving telkens wordt verruimd.

Om deze reden voeren we al campagne tegen kindereuthanasie, maar dat is niet het enige wat er nu speelt.

De instantie die de euthanasiewetgeving officieel interpreteert, de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE), heeft namelijk haar officiële code gewijzigd om het voor artsen gemakkelijker te maken om dementerende patiënten te euthanaseren.

Dit volgt op een uitspraak van de Hoge Raad, waarin een arts werd vrijgesproken in de zaak van de zogenaamde ‘koffie-euthanasie’. Deze ging over een demente vrouw die een slaapmiddel in haar koffie had gekregen en vervolgens buiten bewustzijn geëuthanaseerd was.

De Hoge Raad heeft bevestigd dat het buiten bewustzijn brengen en vervolgens euthanaseren van demente patiënten die mogelijk op dat moment niet willen sterven, volgens de huidige euthanasiewet is toegestaan!

Of liever gezegd: de Hoge Raad lijkt te stellen dat een dementerend mens vanaf een bepaald moment niets meer te willen heeft. Zelfs niet als het om het eigen leven gaat.

Bij CitizenGO voelen we ons geroepen om op te komen voor de rechten van zwakkeren, waaronder ouderen en zieken. En dus ja, ook dementerenden.

Daarom lanceren we een petitie aan de minister van Volksgezondheid, om hem op te roepen werk te maken van de bescherming van dementerende ouderen.

De RTE heeft haar code op vier belangrijke punten aangepast:

1. De arts krijgt meer vrijheid in het interpreteren van een schriftelijke wilsverklaring;
2. De arts krijgt meer vrijheid om te beoordelen of er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden;
3. De arts hoeft met een patiënt met ‘voortgeschreden dementie’ niet meer te overleggen over het tijdstip of de methode van euthanaseren;
4. De arts mag een verdovend middel of slaapmiddel toepassen als hij denkt dat zo’n patiënt mogelijk onrustig of agressief zou kunnen worden op het moment van euthanaseren.

Er zitten nogal wat problemen aan deze interpretatie van de wet.

We gaan er blijkbaar als samenleving van uit dat iemand die dementeert daarom niet meer van gedachten kan veranderen. Maar of iemand nu wel of niet dement is, de beslissing om te sterven is als je ervoor staat toch een hele andere dan als het een verre, schimmige toekomst betreft.

Het is makkelijk om te denken, als je nog jong en gezond bent, dat je onder bepaalde omstandigheden niet meer zou willen leven. Maar als het moment eenmaal daar is, overheerst de natuurlijke wil om te overleven vaak alsnog. Voor dementen geldt dat zij nu niet meer het recht hebben om hun eerdere idee hierover te herzien.

Dit gaat te ver. Teken nu de petitie aan de minister van Volksgezondheid, om werk te maken van een betere bescherming van de levens en de rechten van dementerende ouderen!

De volledige wilsonbekwaamheid van ernstig dementerenden waar van uit wordt gegaan, is tenminste discutabel. Hoe wordt die wilsonbekwaamheid precies vastgesteld? Het gaat niet om een lampje dat eenvoudig aan of uit staat. Is hier niet sprake van een enorm grijs gebied?

Bovendien mag de arts nu vaststellen of er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden, zonder de patiënt hierover te raadplegen. Maar is dementie genoeg om te spreken van ondraaglijk, uitzichtloos lijden, puur op grond van een intellectuele opvatting die de patiënt hierover had in een eerdere levensfase?

Moet de patiënt hier nu niet meer naar gevraagd worden, juist omdat het regelmatig zal voorkomen dat de dementerende zich op dat moment misschien wel prima voelt en helemaal niet wil sterven? Moet de patiënt dit recht dan worden ontzegd, louter op grond van dementie?

En is dementie wel zo ondraaglijk voor de demente? Gezonde mensen vinden het vaak 'mensonwaardig', maar hoe weten we dat de demente dit zelf ook zo beleeft?

Is het wel met zekerheid vast te stellen dat de dementie een onomkeerbaar en daarmee uitzichtloos proces is? De wetenschap op dit punt is nog volop in ontwikkeling.

Er zijn nog zoveel vragen die niet definitief te beantwoorden zijn… En onze wetgeving en justitie gaan hier allemaal aan voorbij, door het radicale besluit te nemen dat deze mensen gewoon gedood mogen worden.

Nog bizarder wordt het wanneer wordt gesteld dat als er “aanwijzingen zijn dat onrust, agitatie of agressie kan ontstaan bij de uitvoering van euthanasie”, de patiënt eerst verdoofd mag worden.

Maar zijn dit geen tekenen waarmee de patiënt juist aangeeft dat hij of zij niet gedood wil worden? Ja, maar de demente patiënt heeft immers niets te willen volgens de RTE en de Hoge Raad…

Artsen zitten hier, begrijpelijkerwijs, ook mee in hun maag. Een manifest tegen het euthanaseren van patiënten die niet meer in staat zijn om te bevestigen dat ze dit ook op dit moment daadwerkelijk willen, werd door ruim 450 artsen ondertekend. Zij verklaarden:

“Een dodelijke injectie geven aan een patiënt met vergevorderde dementie op grond van een wilsverklaring? Aan iemand die niet kan bevestigen dat hij dood wil? Nee, dat gaan wij niet doen. Onze morele weerzin om het leven van een weerloos mens te beëindigen is te groot.”

Een krachtig getuigenis! Bovendien protesteren de artsen tegen wat de RTE nu heeft toegestaan: om stiekem een slaapmiddel in de koffie of appelmoes van een patiënt te doen en deze vervolgens buiten bewustzijn te euthanaseren.

Het is ook nogal wat, wat we nu van artsen vragen… Zij worden geacht te besluiten over leven en dood, op basis van hun inschatting of er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden.

Uiteraard zijn wij tegen euthanasie als zodanig, maar dit gaat, net als kindereuthanasie, nog weer een hele stap verder dan wat we tot nu toe hebben gezien.

De Hoge Raad heeft geoordeeld wat mogelijk is volgens de huidige wetgeving. De RTE heeft daarop haar code aangepast. Er is dus een probleem met de wetgeving, dat deze zo geïnterpreteerd kan worden. Blijkbaar zijn er onvoldoende waarborgen om demente ouderen die niet willen sterven te beschermen.

Daarom roepen wij de minister van Volksgezondheid op om werk te maken van nieuwe wetgeving, waardoor demente personen beter beschermd kunnen worden, als zij niet meer geëuthanaseerd willen worden.

Want het gaat ons veel te ver om te zeggen dat dementerende mensen helemaal niets meer te willen zouden hebben, waar het zo iets wezenlijks betreft als hun eigen leven.

Wij moeten de zwakkeren in onze samenleving beschermen, ook de demente ouderen.

Teken daarom de petitie aan de minister van Volksgezondheid, om werk te maken van betere wetgeving die artsen niet dwingt te beslissen over leven of dood van dementerende ouderen.